وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از طریق سازمان امور دانشجویان و اداره کل امور دانش‌آموختگان، مسئول ارزشیابی مدارک تحصیلی افرادی است که در دانشگاه‌های خارج از کشور تحصیل کرده‌اند. ارزشیابی مدارک تحصیلی به‌معنای تعیین هم‌طرازی و تطبیق مدارک فارغ‌التحصیلان با مقاطع تحصیلی معادل در دانشگاه‌های داخل کشور است. این فرآیند برای دانش‌آموختگان از دانشگاه‌های خارجی که قصد ادامه تحصیل یا فعالیت در کشور را دارند، ضروری است.
مرجع:
فایل بخشنامه ارزشیابی مدرک تحصیلی خارج از کشور
فایل راهنمای ارزشیابی مدرک تحصیلی خارج از کشور در سامانه سجاد
توجه: فارغ التحصیلان و دانشجویان رشته‌های پزشکی راهنمای ارزشیابی مدارک توسط وزارت بهداشت را مطالعه کنند.
مدارکی که ارزشیابی نمی‌شود و مورد قبول نیستند
ارزشیابی مدرک تحصیلی خارج از کشور برای دوره‌های حضوری کلیه مقاطع تحصیلی امکان‌پذیر می‌باشد، مگر مدارکی که در یکی از دسته‌های زیر قرار بگیرند. این گروه از مدارک تایید یا ارزشیابی نمی‌شوند. ضمنا تمامی مدارک باید به‌طور رسمی تایید شده باشند و در صورتی که مدارک ناقص باشند، هیچ اقدامی در خصوص ارزشیابی آنها صورت نمی‌گیرد. برای نهایی شدن فرایند ارزشیابی، دانش‌آموخته باید تعهدنامه‌ای را امضا کند و در صورت نیاز، هزینه‌های مربوطه را پرداخت نماید. در نهایت، پس از طی مراحل ارزشیابی و تایید مدارک، ارزشنامه رسمی صادر می‌شود که معادل مدرک تحصیلی اخذ شده در دانشگاه‌های داخل کشور است و فرد می‌تواند از آن برای ادامه تحصیل یا ورود به بازار کار استفاده کند.
- مدارکی که در مقاطع غیرحضوری دانشگاه‌های خارج از کشور دریافت شده است (فقط ارزشیابی مدرک تحصیلی خارجی در مقطع دکتری دوره نیمهحضوری، در صورت رعایت سایر مقررات صورت می‌پذیرد)
- مدرکی که از دانشگاه‌ها و موسسات مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری صادر نشده باشد
- مدارکی که در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری از دانشگاه‌هایی که در رتبه بندی ضعیف قرار دارند
- مدرک تحصیلی رشته‌های مرتبط با «زبان و ادبیات فارسی» در مقطع دکتری
توجه: اگر مقطع تحصیلی خود را به پایان نرسانده باشید به‌هیچ‌عنوان نمی‌توانید درخواست ارزشیابی مدرک تحصیلی وزارت علوم را ثبت نمایید. ولی اگر شرایط لازم را برای انتقال دانشجو از خارج به داخل کشور داشته باشید می‌تواند این موضوع در امور دانشجویان مطرح گردد.
مدت تحصیل حضوری لازم برای ارزشیابی مدارک تحصیلی
دانش‌آموختگان رشته‌های مختلف باید توجه کنند که برای ارزشیابی مدارک تحصیلی توسط وزارت علوم، حداقل مدت اقامت دانشجویی لازم برای تحصیلات حضوری باید برابر یا بیشتر از حد نصاب تعیین شده توسط وزارت علوم باشد. مثلا:
- در مقطع کاردانی (۲۴ ماهه) حداقل ۱۶ ماه تحصیل حضوری
- در مقطع کارشناسی چهار ساله (۴۸ ماه) حداقل ۳۰ ماه تحصیل حضوری
- در مقطع کارشناسی‌ارشد دوساله (۲۴ ماهه) حداقل ۱۲ ماه تحصیل حضوری
- در مقطع دکتری (۳۶ الی ۴۸ ماه) حداقل ۲۴ ماه تحصیل حضوری
در خصوص دوره‌های دکتری، حداقل ۲۴ ماه حضور در کشور محل تحصیل برای دوره‌های حضوری ضروری است، اما در‌صورتی که مدت حضور دانش‌آموخته در کشور محل تحصیل حداقل ۲۱ ماه باشد و یک مقاله علمی پژوهشی ارائه دهد، ارزیابی به‌صورت حضوری قابل بررسی است. همچنین، برای دوره‌های نیمهحضوری دکتری، حداقل ۱۴ ماه حضور در کشور محل تحصیل ضروری است و در صورت ارائه مقاله علمی پژوهشی، این مدت زمان به ۱۲ ماه کاهش می‌یابد.
استعلام مدارک تحصیلی خارج از کشور
استعلام صحت مدارک تحصیلی فارغ‌التحصیلان از دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی خارج از کشور یکی از فرآیندهای ضروری برای اعتبارسنجی مدارک و جلوگیری از جعل آنها است. در ایران، این فرآیند به‌طور الکترونیکی از طریق سامانه سجاد سازمان امور دانشجویان انجام می‌شود و این سامانه به‌عنوان مرجع رسمی برای تایید مدارک تحصیلی دانش‌آموختگان دانشگاه‌های خارجی عمل می‌کند.
این فرآیند مزایای زیادی به همراه دارد؛ از جمله کاهش چشمگیر جعل مدارک، حذف هزینه‌های مرتبط با درج افکت‌های امنیتی بر روی مدارک، کوتاه‌تر شدن زمان صدور دانشنامه و تاییدیه‌های تحصیلی، کاهش هزینه‌های جاری و مراجعه حضوری دانش‌آموختگان. همچنین، مهم است که توجه داشته باشیم تنها مرجع قانونی تایید مدارک تحصیلی خارج از کشور، اداره کل امور دانش‌آموختگان سازمان امور دانشجویان است و تایید مدارک توسط نمایندگی‌های رسمی جمهوری اسلامی ایران یا تایید در سامانه میخک به منزله ارزشیابی مدارک تحصیلی نیست.
در نهایت، با اجرایی شدن سامانه سجاد، تمامی مراجع ذی‌ربط می‌توانند به‌راحتی و به‌صورت آنلاین صحت مدارک تحصیلی دانش‌آموختگان داخل و خارج از کشور را استعلام و تایید کنند، که این امر به کاهش حجم مراجعات و افزایش سرعت در فرآیند تایید مدارک کمک کرده است.
فرآیند ارزشیابی مدارک تحصیلی خارج از کشور
تایید مدارک تحصیلی خارج از کشور در ایران فرآیندی پیچیده و ضروری است که به‌منظور اعتبارسنجی و تایید مدارک تحصیلی از دانشگاه‌های خارجی انجام می‌شود. این مراحل باید به‌طور دقیق و منظم طی شوند تا افراد بتوانند از مدارک تحصیلی خود در ایران برای ادامه تحصیل، اشتغال و دریافت مجوزهای شغلی استفاده کنند. مراحل کلی تایید مدارک تحصیلی خارجی در سال ۱۴۰۳ به شرح زیر است (این مراحل، روند عمومی تایید مدارک تحصیلی خارجی در ایران را شامل می‌شود و بسته به نوع رشته یا دانشگاه، جزئیات این مراحل متفاوت است. این جزئیات در این مقاله نیامده‌اند)
توجه: برای ثبت درخواست صدور گواهی اشتغال به تحصیل دانشجویان دانشگاه های خارجی، قبل از ثبت درخواست در سامانه سجاد ابتدا باید تاییدیه سامانه میخک را داشته باشد.
اولین قدم برای ارزشیابی مدارک، ثبت‌نام و بارگذاری مدارک در سامانه میخک وزارت امور خارجه است. پس از بارگذاری، مدارک به اداره کل امور دانش‌آموختگان ارسال می‌شود و با توجه به نوع مدرک و مدت اقامت در کشور محل تحصیل، مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرد. بررسی مدارک باید با مهر و تایید مراجع رسمی صورت گیرد و تمامی مستندات لازم باید به‌طور کامل ارائه شود.
پس از دریافت مدارک، اداره کل موظف است که حداکثر ظرف مدت یک ماه کمیسیون تخصصی مربوطه را برای ارزیابی مدارک تشکیل دهد. در این مرحله، توجه به مدت اقامت دانشجویی و تطبیق آن با دستورالعمل‌های موجود بسیار مهم است.
1. ثبت‌نام در سامانه سجاد و بارگذاری مدارک تحصیلی
در این مرحله، متقاضی باید به سامانه سجاد مراجعه کرده و در بخش «میز خدمات الکترونیکی» ثبت‌نام کند. سپس اطلاعات شخصی و تحصیلی خود را وارد کرده و مدارک مورد نیاز را بارگذاری کند.
2. بررسی اولیه توسط کارشناس
کارشناسان پس از دریافت مدارک، آنها را بررسی می‌کنند. در صورتی که نقص یا مشکل وجود داشته باشد، درخواست اصلاح یا تکمیل مدارک به متقاضی ارسال می‌شود.
3. ارزیابی و اعتبارسنجی مدارک
در این مرحله، ارزیابی علمی مدارک آغاز می‌شود. بررسی سطح دانشگاه و تطبیق رشته تحصیلی با استانداردهای ایران انجام می‌شود و ممکن است نیاز به تاییدیه‌های اضافی از دانشگاه محل تحصیل باشد.
4. ترجمه رسمی و تاییدیه سفارت
برای برخی مدارک، نیاز به ترجمه رسمی و تایید توسط سفارت ایران در کشور محل تحصیل است. ترجمه باید توسط دارالترجمه‌های معتبر و با مهر تایید انجام شود.
5. پرداخت هزینه‌ها
متقاضی باید هزینه‌های مربوط به فرآیند ارزشیابی و تایید مدارک را پرداخت کند. این هزینه‌ها از طریق سامانه واریز می‌شوند و رسید پرداخت به‌عنوان مدرک ارائه خواهد شد.
6. دریافت تاییدیه از وزارت علوم یا وزارت بهداشت
پس از ارزیابی و پرداخت هزینه‌ها، تاییدیه نهایی از وزارت علوم (برای رشته‌های غیرپزشکی) یا وزارت بهداشت (برای رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی) صادر می‌شود.
7. صدور مدرک تایید شده
در این مرحله، متقاضی مدرک تایید شده خود را دریافت می‌کند. این مدرک ممکن است به‌صورت الکترونیکی یا فیزیکی تحویل داده شود و به‌عنوان مدرک رسمی معتبر در ایران محسوب می‌شود.
مدارک لازم جهت ارزشیابی مدارک تحصیلی خارج از کشور وزارت علوم
مدارک لازم برای وزارت علوم را هم مانند وزارت بهداشت که در سامانه ارزشیابی مدارک دانش آموختگان خارج از کشور وزارت بهداشت وارد می‌کردیم باید در سامانه مربوطه وارد کنید که در زیر مراحل و جزئیات را شرح داده‌ایم:
- اسکن دانشنامه و ریزنمرات کامل دوره
- نامه شروع به تحصیل
- ثبت مدارک در سامانه میخک و دریافت فایل pdf تاییدیه به همراه کد رهگیری
- اسکن تمام مدارک تحصیلی ایرانی( دیپلم، پیش دانشگاهی، کارشناسی، کارشناسی ارشد)
- ثبت پایان نامه درسامانه ملی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایراندک به آدرس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران | ایرانداک irandoc.ac.ir) و دریافت تاییدیه پذیرش ایرانداک به همراه کد رهگیری
- اسکن تمامی صفحات گذرنامه‌های دوران تحصیل
- اسکن تمامی صفحات شناسنامه و کارت ملی
- اسکن عکس پرسنلی
توجه مهم: اگر مدارک ناقص باشد مورد ارزشیابی قرار نمی‌گیرد، لذا لازم است دانشجو دقت لازم را در بارگذاری مدارک انجام دهد. توصیه می‌شود که دانشجویان قبل از بارگذاری یا ارسال مدارک حتما ضوابط و فهرست مدارک را از سامانه اداره کل دانش آموختگان سازمان امور دانشجویان به نشانی grad.saorg.ir مطالعه کنند.
مراحل تایید مدرک تحصیلی خارج از کشور در سامانه میخک
- ثبت نام متقاضی در سامانه مدیریت یکپارچه خدمات کنسولی (میخک)
- بارگذاری مدارک (اشتغال به تحصیل، ریزنمرات، فارغ التحصیلی، انصراف از تحصیل، پذیرش)
- استعلام مدرک توسط نمایندگی از مرجع صادر کننده مدرک
- اعلام نتیجه بررسی مدرک از طریق پست الکترونیک
- چاپ تاییدیه از بخش بررسی صحت مدرک (تعبیه شده در صفحه اصلی سامانه)
مراحل تایید مدارک تحصیلی خارج از کشور
- وارد سامانه سجاد شوید.
- از سربرگ خدمات به امور دانش‌آموختگان رفته و ارزشیابی مدرک تحصیلی را انتخاب نمایید.
- در پنجره باز شده اطلاعات لازم را وارد کنید. پرکردن موارد ستاره‌دار ضروری است.
- در صورت داشتن چند مدرک تحصیلی خارجی باید برای هرکدم درخواست ثبت نمایید.
- وارد صفحه بعد شوید و مدارکی را که در میخک ثبت کرده و را به همراه کد رهگیری آن وارد کنید.
- اگر پایان نامه دارید باید مشخصات آن را وارد کنید.
- اطلاعات مربوط به تردد خود به کشور محل تحصیل خود را ثبت نمایید و تمام صفحات گذرنامه‌های زمان تحصیل خود را بارگذاری نمایید.
- با موافقت با قوانین و مقررات و ورود کد امنیتی وارد درگاه بانکی شده و کار را تا جایی که پیغام موفقیت ثبت درخواست شما برای ارزشیابی مدارک تحصیلی خارج از کشور وزارت علوم نمایش داده شود ادامه دهید و کد پیگیری خود را برای بررسی وضعیت و روند کار نزد خود حفظ نمایید.
