در موارد متعددی دانش‌آموختگان خارج از کشور برای ارزشیابی مدارک پزشکی خود اقدام می‌کنند به دلیل نداشتن اطلاعات کافی در خصوص دانشگاههای معتبر و شرایط اعلام شده جهت ارزشیابی مدارک با مشکل جدی مواجه شده و با توجه به روند تصاعدی عزیمت متقاضیان تحصیل به خارج از کشور و متعاقبا بازگشت و مراجعه آنان جهت ارزشیابی مدارک، وقفه در ارزشیابی مدارک این افراد که اکثرا به‌علت نداشتن اطلاع از ضوابط و دانشگاههای معتبر صورت می‌گیرد موجب ایجاد نارضایتی متقاضیان می‌گردد. لذا ضرورت دارد کلیه افرادی که قصد ادامه تحصیل در رشته‌های علوم پزشکی در خارج از کشور را دارند قبل از عزیمت به خارج از کشور و یا شروع به تحصیل در خارج از کشور نسبت به اخذ اطلاعات لازم از مبادی و مراجع ذیربط اقدام نمایند.
این مقاله جامع و تفصیلی به تشریح کامل شرایط، مقررات، مدارک مورد نیاز، مراحل انجام و نکات مهم در فرآیند ارزشیابی مدارک تحصیلی خارج از کشور توسط وزارت بهداشت می‌پردازد. هدف از ارائه این مقاله، راهنمایی و اطلاع‌رسانی دقیق به متقاضیان ارزشیابی مدارک تحصیلی است تا با آگاهی کامل از ضوابط و مقررات مربوطه، بتوانند فرآیند ارزشیابی را به نحو صحیح و موثر طی نمایند.
مرجع: آیین‌نامه وزارت بهداشت برای دانش آموختگان خارج از کشور
معیارهای کلی ارزشیابی مدارک پزشکی
ارزشیابی مدارک تحصیلی رشته‌های پزشکی دانشگاههای خارج از کشور بر اساس اصول زیر انجام می پذیرد.
- معتبربودن دانشگاه محل تحصیل
- مشخصات و نحوه اخذ مدرک پزشکی عمومی
- قبولی در امتحان‌های ارزشیابی در ایران
- تطابق حداقل ۸۰درصد طول دوره تحصیل خارج با طول دوره تحصیل داخل (طول مدت دوره تحصیلی در مقطع دکتری پزشکی عمومی در داخل حداقل شش سال (دو سال علوم پایه و چهار سال بالینی) و حداقل دوره کارورزی هجده ماه خواهد بود)
- تطابق حداقل ۸۰درصد محتوای دروس اختصاصی خارج با داخل
مدارک مذکور را ابتدا کارشناسان بررسی می‌کنند و درصورت تایید، برای تصمیم‌گیری به کمیسیون ارزشیابی مدارک تحصیلی پزشکی عمومی ارجاع می‌دهند. پس از بررسی و تایید مدارک، مراحل دیگری طی می‌شوند و سپس دوباره در کمیسیون مطرح و درباره آن تصمیم‌گیری می‌شود.
دانشگاههای مورد تایید وزارت بهداشت کدامند؟
وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی هر دو سال یک‌بار لیست دانشگاههای معتبر و مورد تایید خود را اعلام و به‌روزرسانی می‌کند.
شما می‌توانید قبل از شروع به تحصیل و برای انتخاب دانشگاه، معتبر بودن دانشگاه خود را از طریق این لیست بررسی نمایید.
اعتبار دانشگاه برای ارزشیابی مدرک تحصیلی فقط در سال ورود شما مهم است. به عبارت دیگر، اگر در سالی که شما وارد دانشگاه می‌شوید و شروع به تحصیل می‌کنید آن دانشگاه مورد تایید وزارت بهداشت باشد اما بعدا حذف شود هیچ مشکلی برای ارزشیابی مدرک شما ایجاد نخواهد شد. اما اگر در سال ورود، دانشگاه شما جزو دانشگاههای مورد تایید نباشد و سال‌های بعد تایید شود اثر مثبتی بر ارزشیابی مدرک تحصیلی شما نخواهد گذاشت.
در بعضی از دانشگاه‌ها شما موظفید قبل از شروع به تحصیل دوره کالج یا پادفکت (دوره آمادگی قبل از ورود به دانشگاه) را بگذرانید، این دوره جزو تحصیلات رسمی دانشگاهی نیست، اما اگر زمانی که این دوره را می‌گذرانید دانشگاه‌تان جزو دانشگاههای مورد تایید وزارت بهداشت باشد و سال بعد از این لیست خارج شود، شما می‌توانید با خیال راحت به تحصیلتان ادمه دهید و برای ارزشیابی مدرک تحصیلی خارج از کشور خود به مشکلی برنخواهید خورد.
شرایط عمومی ارزشیابی مدارک تحصیلی خارج از کشور
شرایط كلی ارزشیابی مدرک تحصیلی خارج از كشور در رشته پزشکی توسط وزارت بهداشت عبارت است از:
- دانشگاهی که در آن تحصیل کرده‌اید باید از نظر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی معتبر باشد.
- طول دوره تحصیلتان بیشتر از حد مجاز نباشد.
- محتوای آموزشی رشته تحصیلی و تعداد واحدهای گذرانده شده مطابق با معیارهای وزارت متبوع باشد.
- نوع امتحانی که گذرانده‌اید و از طریق آن مدرک را اخذ کرده‌اید مورد تایید باشد.
- نوع امتحانات گذرانده شده که منجر به اخذ مدرک گردیده است اهمیت دارد.
- قبل از شروع به تحصیل در دانشگاه باید مدرک دیپلم و یا پیش دانشگاهی را اخذ کرده باشید.
پزشکی عمومی
معیارهای ارزشیابی:
- معتبر بودن دانشگاه محل تحصیل بر اساس ضوابط قانونی وزارت متبوع
- طول مدت دوره تحصیلی و محتوای برنامه دوره های آموزشی
- نوع امتحانات گذرانده شده که منجر به اخذ مدرک گردیده است
- قبولی در امتحانات داخلی مورد نظر در ایران
- حداقل طول دوره تحصیلی در مقطع دکترای پزشکی عمومی 6 سال (2 سال علوم پایه و 4 سال بالینی)
- حداقل طول دوره کارورزی در مقطع دکترای پزشکی عمومی به مدت 18 ماه
رشته های تخصصی پزشکی
- داشتن مدرک دکتری پزشکی عمومی تاییدشده وزارت بهداشت و درمان و آموزشی پزشکی
- تحصیل در دانشگاه معتبر و تاییدشده شورای عالی
- تطابق حداقل ۸۰درصد طول دوره تحصیل خارج از کشور با طول دوره داخل
- تطابق ۸۰درصد محتوای دروس تخصصی با محتوای آموزشی داخل
- وضعیت متقاضی در طول دوره تخصص (نوع فعالیت متقاضی طی دورۀه تخصص صرفا باید Clinical Fellow باشد)
- مشخصات و نحوه اخذ مدرک تخصص (دورههای تخصصی Research یا دوره‌هایی که به‌صورت Observer یا به‌صورت Visiting Fellow باشند، ارزیابی نخواهند شد.)
- قبولی در امتحان‌های ارزشیابی
پس از بررسی و تایید مدارک در کمیسیون، فارغ‌التحصیلان برای شرکت در آزمون ملی تخصص معرفی خواهند شد که مراحلش ازاین‌قرار است:
۱. معرفی فارغ‌التحصیلان به سه مرکز برای ارزشیابی علمی و عملی و بالینی
۲. شرکت و قبولی در آزمون گواهینامه یا دانشنامه تخصصی
افرادی که در ارزشیابی عملی و بالینی قبول نشوند، حق نخواهند داشت در دانشنامه تخصصی شرکت کنند. همچنین، درصورت قبولی در هر دو آزمون، افراد فقط می‌توانند به‌عنوان پزشک عمومی فعالیت کنند و هیچ دوره‌ای برای تخصص در دانشگاههای داخل کشور برایشان در نظر گرفته نشده است.
نکته مهم: بررسی و ارزشیابی مدارک تحصیلی دانش آموختگان رشته‌های تخصصی پزشکی منوط به انجام ارزشیابی و تائید مقطع دوره دکترای پزشکی عمومی متقاضی و در نتیجه ارائه گواهی فراغت از تحصیل در مقطع دکترای حرفه‌ای پزشکی می‌باشد.
دوره های فوق‌تخصصی
- داشتن مدرک بورد تخصصی رشته پیش‌نیاز (تاییدشده وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی)
- تطابق حداقل ۸۰درصد طول دوره تحصیل خارج از کشور با طول دوره داخل
- تطابق ۸۰درصد محتوای دروس تخصصی با محتوای اموزشی داخل
- معتبربودن دانشگاه محل تحصیل
- وضعیت متقاضی در طول دوره تخصص (نوع فعالیت متقاضی طی دوره تخصص صرفا باید Clinical Fellow باشد)
- مشخصات و نحوه اخذ مدرک فوق‌تخصص (دورههای تخصصی Research یا دوره‌هایی که به‌صورت Observer یا به‌صورت Visiting Fellowباشند، ارزیابی نخواهند شد.)
- قبولی در امتحان‌های ارزشیابی
پس از ارزیابی و تایید مدارک، فارغ‌التحصیلان می‌توانند در امتحان‌های بورد فوق‌تخصصی شرکت کنند و پس از قبولی در امتحان‌ها نیز، مدرک فرد به‌عنوان فوق‌تخصص تایید خواهد شد. گفتنی است درصورت نیاز، مدارک متقاضی برای ارزیابی علمی و عملی به اعضای بورد فوق‌تخصصی آن رشته معرفی خواهد شد و درصورت تایید بورد، متقاضی می‌تواند در امتحان بورد فوق‌تخصصی شرکت کند. درصورت ناکامی در کسب نمره قبولی در آزمون بورد فوق‌تخصصی، تاییدیه یا گواهینامه فوق‌تخصص برای فرد صادر نخواهد شد.
دارندگان مدارک فوق‌تخصصی (Subspecialty) صادرشده از بورد آمریکا و کانادا به شرکت در امتحان‌های یادشده نیازی نخواهند داشت؛ زیرا این مدارک بدون آزمون به‌عنوان فوق‌تخصص تایید می‌شوند.
نکته مهم: بررسی و ارزشیابی مدارک تحصیلی دانش آموختگان رشته های فوق تخصصی خارج از کشور منوط به انجام ارزشیابی و تائید مقطع تخصصی (دانشنامه تخصصی) و در نتیجه ارائه گواهی فراغت از تحصیل در مقطع تخصصی (بورد) رشته گذرانده شده می‌باشد.
دوره های تکمیلی تخصصی پزشکی (فلوشیپ)
- معتبر بودن دانشگاه و مرکز آموزشی محل تحصیل دوره آموزش تکمیلی تخصصی پزشکی (فلوشیپ) بر اساس ضوابط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
- مرتبط بودن عنوان رشته تکمیلی تخصص پزشکی (فلوشیپ) طی شده با عنوان مقطع تحصیلی (رشته تخصصی-بورد) قبلی متقاضی، طبق ضوابط و مقررات دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی
- طول و محتوای برنامه‌های آموزشی رشته تحصیلی
- سمت متقاضی در طی دوره تکمیلی تخصصی (فلوشیپ)
نکته مهم: بررسی و ارزشیابی مدارک تحصیلی دانش آموختگان دورههای تکمیلی تخصصی پزشکی (فلوشیپ) منوط به انجام ارزشیابی مقطع دوره تخصصی پزشکی متقاضی و در نتیجه ارائه گواهی فراغت از تحصیل در مقطع تخصصی (بورد) بعنوان پیش نیاز رشته مربوطه می باشد. طول مدت دوره تکمیلی مورد قبول حداقل 12 ماه آموزش تمام وقت می باشد.
دندانپزشکی
معیارهای ارزشیابی:
- معتبر بودن دانشگاه محل تحصیل بر اساس ضوابط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
- داشتن دیپلم کامل متوسطه
- شرایط ورود به دوره دندانپزشکی عمومی
- طول و محتوای برنامه تحصیلی
رشته‌های مختلف تخصصی دندانپزشکی
- معتبر بودن دانشگاه محل تحصیل دوره تخصصی در خارج از کشور بر اساس ضوابط قانونی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
- طول دوره رشته تحصیلی و محتوای برنامه‌های آموزشی و عنوان یا سمت متقاضی در طی دوره تخصصی شرایط ورود به دوره تخصص دندانپزشکی
نکته: بررسی و ارزشیابی مدارک تحصیلی دانش آموختگان رشته های تخصصی دندانپزشکی منوط به انجام ارزشیابی و تایید مقطع دوره دکترای دندانپزشکی عمومی متقاضی و در نتیجه ارائه گواهی فراغت از تحصیل در مقطع دکترای دندانپزشکی عمومی می‌باشد.
داروسازی
ضوابط عمومی ارزشیابی مدارک بر اساس موارد مندرج در بخش پزشکی عمومی خواهد بود.
مدارک لازم برای ارزشیابی مدارک تحصیلی پزشکی
مدارک مورد نیاز جهت تشکیل پرونده دانش آموختگان رشته‌های پزشکی عمومی و تخصصی خارج از کشورعبارتند از:
- تشکیل پرونده دانشجویی
- اصل آخرین مدرک تحصیلی خارجی که صحت صدور و تعلق آن به شخص تایید شده باشد
- فتوکپی از پشت‌وروی اصل آخرین مدرک تحصیلی تخصصی
- اصل ریزنمرات تحصیلی تایید شده برای کشورهایی که از طرف دانشگاه ریز نمره صادر می‌نمایند
- فتوکپی از ریز نمرات
- اصل گواهی و فتوکپی تایید شده طول دوره با ذکر برنامه آموزشی که از طرف دانشگاه محل تحصیل صادر شده باشد
- ارائه اصل گواهی و فتوکپی تایید شده آن در صورت داشتن عنوان یا پست در حین تحصیل در کشور مربوطه که از مراکز معتبر آموزشی دانشگاه یا سازمان نظام پزشکی صادر شده باشد
- اصل پایان نامه تحصیلی (تز) و خلاصه‌ای از آن حداکثر در دو برگ و فتوکپی آن
- اصل و فتوکپی گواهی و شرط ورود به دوره تخصصی تایید شده صادر از دانشگاه محل تحصیل
- کاتالوگ دانشگاه محل تحصیل
- فتوکپی تمام صفحات شناسنامه و کارت پایان خدمت وظیفه یا معافیت دائم در مورد آقایان (در صورت دارا بودن)
- اصل و کپی مدرک قبلی در ایران یا خارج
ضوابط و مقررات کلی ارزشیابی مدارک
سامانه ارزشیابی مدارک تحصیلی پزشکی روی آدرس (https://mohed.behdasht.gov.ir/Assessment ) در دسترس است.
- کلیه متقاضیان ارزشیابی قبل از شروع فرآیند ثبت درخواست، ملزم به سپردن تعهد محضری (گزینه فرم تعهد در منوی سامانه) می‌باشند.
- هزینه ارزشیابی بر اساس مقاطع تحصیلی در صفحه نخست سامانه درج شده است. جهت پرداخت آن ضمن مراجعه به سایت http://daramad.behdasht.gov.ir نسبت به اخذ شناسه پرداخت اقدام و سپس با مراجعه به بانک، نسبت به واریز مبلغ به شماره حساب 4001033102035054 با عنوان درآمدهای متفرقه وزارت بهداشت نزد بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اقدام و فیش آن را در منوی پرونده من ، گزینه ارسال تصاویر ، گزینه مدارک دیگر موثر در ارزشیابی در سامانه آپلود نمایید. در صورت درخواست تقاضای ارزشیابی برای چند مدرک متفاوت، بایستی بصورت جداگانه مراحل فوق را جهت واریز هزینه ارزشیابی هر مدرک طی نمایید.
- تاییدیه مدارک دیپلم متوسطه و پیش‌دانشگاهی داخل کشور می‌بایست از سامانه وزارت آموزش و پرورش به نشانی اینترنتی Emt.medu.ir اخذ گردد. لازم به ذکر است گیرنده استعلام ، مرکز خدمات آموزشی وزارت بهداشت حتما قید گردد.
- کلیه مدارک خارجی می‌بایست با تایید سامانه میخک وزارت امور خارجه به نشانی اینترنتی Mikhak.maf.gov.ir اخذ و در سامانه ارزشیابی گزینه ارسال تصاویر گزینه مربوط به هر مدرک بارگذاری شود.
- ملاک ارزشیابی مدارک دانش آموختگان خارج از کشور در رشته های علوم پزشکی و پیراپزشکی مصوبات شورای عالی ارزشیابی می باشد
- منظور از دانشگاههای مورد تایید، دانشگاه‌هایی هستند که بر اساس ضوابط مربوطه به تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رسیده اند. مرکز خدمات آموزشی موظف می‌باشد آخرین فهرست دانشگاههای تایید شده کشورهای خارجی را بر اساس مصوبات شورای عالی ارزشیابی اعلام نماید. این فهرست جهت اطلاع متقاضیان در سایت edd.behdasht.gov.ir در دسترس می‌باشد.
- تحصیلات غیرحضوری و مکاتبه‌ای بی‌اعتبار است و ارزشیابی نمی‌شود.
- ارزشیابی مدارک تحصیلی خارجی براساس ضوابط و عناوین مقاطع تحصیلی رسمی (کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکترای حرفه‌ای ، دکتری تخصصی بالینی و دکتری تخصصی PhD) در دانشگاههای داخل کشور می‌باشد.
- برای افرادی که از ابتدای سال 2019 میلادی (97/10/10) تحصیل خود را در خارج از کشور شروع نمایند، در صورتیکه تحصیل خود را در سقف سنوات مجاز رشته مذکور به پایان نرسانند، ارزشیابی مدارک ایشان بر اساس آخرین ضوابط ارزشیابی مدارک مصوب شورایعالی ارزشیابی صورت خواهد گرفت. متقاضیان ارزشیابی مذکر که دارای معافیت تحصیلی هستند می‌بایست تحصیلات خارج از کشور و دوره تکمیلی داخل کشور جهت ارزشیابی مدارک خود را در سقف سنوات مجاز معافیت تحصیلی به پایان برسانند.
- اتباع خارجی می‌بایست ابتدا به اداره کل منابع انسانی مراجعه و پس از اخذ معرفینامه جهت ارزشیابی مدارک خارجی خود، در سامانه ارزشیابی ثبت درخواست نمایند. بدیهی است مراتب ارزشیابی این افراد صرفا به اداره کل منابع انسانی اعلام خواهد شد.
